Antycykliczność i procykliczność w polityce fiskalnej państwa. Prezentacja badań Instytutu Finansów na Uniwersytecie Łódzkim

13 października 2023 r. w ramach seminarium zorganizowanego przez Zespół Naukowy Modelowania Ekonometrycznego pod kierownictwem prof. Aleksandra Welfe, Zespół Badań Makroekonomicznych Instytutu Finansów zaprezentował wyniki badań, próbując odpowiedzieć na pytanie: „Czy dyskrecjonalna polityka fiskalna państw członkowskich Unii Europejskiej działa antycyklicznie?”. Prezentacja badań Instytutu Finansów i towarzysząca jej niezwykle owocna dyskusja odbyły się na Uniwersytecie Łódzkim.

Prowadzenie dyskrecjonalnej polityki fiskalnej daje możliwość łagodnego przechodzenia gospodarki przez okresy spowolnienia czy załamania gospodarczego. Wiele badań wykazuje jednak, że dyskrecjonalna polityka fiskalna jest procykliczna, czyli że pogłębia kryzys w trakcie spowolnienia i niepotrzebnie przyśpiesza wzrost, kiedy gospodarka jest w okresie boomu. Właściwa polityka fiskalna powinna być antycykliczna. W ten nurt wpisują się badania prowadzone przez Zespół Badań Makroekonomicznych Instytutu Finansów.

Wyniki przeprowadzonej analizy ekonometrycznej wskazują, że  wprowadzone od 2011 roku poprawki w Pakcie Stabilności i Wzrostu złagodziły procykliczne działanie polityki fiskalnej w krajach Unii Europejskiej. Dodatkowo, w krajach unijnych o wysokim długu publicznym procykliczne działanie polityki fiskalnej jest silniejsze, a  działanie antycykliczne zauważane jest w okresach silnych kryzysów (szczególnie w latach 2008-2009 i 2020).

Poniżej prezentujemy zmiany salda pierwotnego skorygowanego cyklicznie i luki produktowej.