Finansowe fair play w teorii i praktyce

Piłka nożna jako bez wątpienia najpopularniejsza dyscyplina sportu na świecie, jest przedmiotem wielu ożywionych debat i dyskusji. Ich tematem jest coraz częściej nie tylko poziom gry piłkarskiej, lecz także sprawy finansowe. Podczas tylko jednego okna transferowego europejskie kluby piłkarskie wydają na nowych zawodników miliardy euro. W roli właścicieli drużyn coraz częściej występują oligarchowie, bliskowschodnie rodziny królewskie czy potężne fundusze inwestycyjne, które pompują w rynek niewyobrażalne sumy. Wiele w tym kontekście w przestrzeni publicznej mówi się o finansowym fair play, czyli opracowanej przez europejską federację piłkarską UEFA regulacji, która limituje maksymalny dopuszczalny poziom deficytu i wydatków klubów piłkarskich.

Pomimo obecności tego hasła od lat w medialnych nagłówkach, nie opracowano dotąd w Polsce żadnego materiału, w którym regulacja ta zostałaby przystępnie wyjaśniona. Stąd często w opinii publicznej pojawia się dysonans pomiędzy domniemaną teorią a praktyką. Jak to jest, że Manchester City i Paris Saint-Germain wspomagane z kasy przebogatych właścicieli każdego roku wydają wiele milionów euro i nie ponoszą konsekwencji? Jak to jest, że FC Barcelona, pomimo że łamie krajowe reguły finansowe i nie jest w stanie rejestrować zawodników do występów w krajowych rozgrywkach, nie złamała przepisów finansowego fair play? Opinia publiczna jest żywo zainteresowana tematem funkcjonujących w piłkarskim świecie reguł finansowych, nie jest natomiast w stanie ich zrozumieć ze względu na brak na rynku opracowania na ten temat.

Do zrozumienia, jak działa finansowe fair play, konieczne jest nie tylko poznanie samego mechanizmu, lecz także jego otoczenia – przepisów wewnętrznych UEFA, prawa Unii Europejskiej i wypracowanych mechanizmów kontroli, postępowania i rozwiązywania sporów na linii kluby – federacja. Dlaczego UEFA dostrzegła potrzebę wprowadzenia tej regulacji? Na czym polega specyficzny model biznesowy klubów piłkarskich? Czy nałożenie „finansowego kagańca” jest w ogóle zgodne z prawem? Na te pytania i wiele innych można znaleźć odpowiedzi w niniejszym opracowaniu.